Street art in Praag: 12 opvallende kunstwerken met een verhaal

Praag is net een openluchtmuseum. Overal waar je kijkt zie je imposante gebouwen, indrukwekkende kerken en sprookjesachtige bruggetjes. Dat zal ook wel de reden zijn dat het (oude) centrum al op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat sinds 1992. Naast al dit moois vind je op straat ook veel kunstwerken in Praag, waar vaak bijzondere verhalen achter schuilen. Hieronder onze favorieten op een rij!

1. Mysterieuze muur in de Wallenstein tuin (1500-1600)

Mocht je vanaf het oude centrum naar de Praagse burcht willen lopen of vice versa, dan is de Wallenstein tuin de perfecte stop om even bij te komen! Deze barokke tuin – die onderdeel uitmaakt van het Wallenstein Paleis – staat vol met beelden van mythologische figuren en ook vind je er een grote fontein. 

De eyecatcher van de tuin is de mysterieuze muur van kunstmatige stalactieten. Hoe langer je naar deze muur kijkt, hoe meer eigenaardigheden je ontdekt. Zo kun je er doodshoofden in herkennen, maar ook slangen, uilen en monsters. Er wordt gefluisterd dat de muur geheime doorgangen zou bevatten, die gespot kunnen worden door bepaalde patronen in de muur te herkennen. Helaas is dat nog niemand gelukt de afgelopen 500 jaar…

2. Het beeld van Franz Kafka (2003)

Dit bronzen beeld vind je in de Joodse Wijk (bij de Spaanse Synagoge) en toont de beroemde Tsjechische schrijver Franz Kafka op de schouders van een persoon zonder hoofd. Het is een referentie naar een scène in het door hem geschreven boek ‘Description of a Struggle’ (1912), waarin een man ’s avonds rondrent door de straten van Praag met een andere man op zijn schouders. Het beeld is in 2003 geplaatst op een pleintje, waar Kafka zo’n 80 jaar eerder tegenover woonde. 

Wil je in deze buurt verblijven? Dan kan ik je deze accommodaties aanbevelen:

• Hostel Franz Kafka – net hostel op een uitstekende locatie met gedeelde & privé kamers.
• Old Town Boutique Apartments – sfeervolle appartementen met keuken, airco en terras.
• Maximilian Hotel **** – modern hotel met lounge, luxe kamers met flatscreen tv en minibar.

3. Het hoofd van Franz Kafka (2014)

Misschien wel het bekendste kunstwerk in de stad: het hoofd van Franz Kafka! Je moet even wachten voordat je een foto kunt maken van dit 11 meter hoge beeld, want het bestaat uit 42 verschillende lagen die onafhankelijk van elkaar bewegen. Dit gezicht is dus telkens maar een paar seconden te zien, waarna het ‘verdwijnt’ en je weer enige tijd moet wachten.

Het kunstwerk is gemaakt door David Černý en weerspiegelt de mentale gesteldheid van Kafka. Tijdens zijn leven werd hij namelijk geplaagd door onzekerheid en langdurige depressies. Jammer genoeg werd Kafka pas na zijn dood (1924) bekend om zijn moderne verhalen en brieven. Hij had zijn goede vriend Max Brod verzocht al zijn werk te verbranden na zijn overlijden, maar Brod publiceerde daarentegen al zijn werk.

Zielig detail: wat het verhaal extra sneu maakt, is dat toen Kafka het eindelijk probeerde te maken als schrijver in Berlijn, hij vrijwel direct overleed aan tuberculose. Mocht je het interessant vinden om meer te weten te komen over Franz Kafka, dan kun je het naar hem genoemde museum bezoeken in Praag.

4. Het ‘Memorial of the Victims of Communism’ (2002)

Van alle kunstwerken in Praag, heeft deze installatie de meeste indruk op mij gemaakt. Ik kreeg echt even een brok in mijn keel toen ik hiernaar stond te kijken. Het is een eerbetoon aan alle slachtoffers en mensen die onderdrukt zijn door het communisme in de periode 1948 – 1989.

Het kunstwerk symboliseert 7 verschillende stadia van mensen die leven in een totalitaire staat en de effecten hiervan, zowel fysiek als mentaal. Meer dan 200.000 mensen werden in deze periode veroordeeld voor ‘politieke misdaden’, waarvan er bijna 250 werden geëxecuteerd en zo’n 4.500 overleden er in de gevangenis. In totaal ontvluchtten zo’n 170.000 mensen het toenmalige Tsjechoslowakije.

5. John Lennon Muur (1980)

Je zult niet zo maar tegen deze muur aanlopen, want hij zit redelijk verstopt. Toch weten heel veel toeristen dit bijzondere plekje te vinden en dat is niet zo gek, want Instagram worthy is de John Lennon muur zeker. In 1980 spoot een kunstenaar voor het eerst op de toen nog kale muur, een dag nadat de ex-Beatle werd vermoord.

In deze periode groeide de muur uit tot een plek waar mensen hun onvrede konden uiten. Overdag werden protestleuzen gespoten en ’s nachts verfde de politie – die hier niet van gediend was – de muren weer wit. Ook vandaag de dag wordt er nog op de John Lennon muur gespoten, al is het onder streng toezicht.

6. Smalste steegje van Praag

Oké, eigenlijk is dit geen kunst, maar ik vond het wel erg grappig bedacht! Dit steegje in de buurt van het Franz Kafka museum is namelijk zo smal, dat er aan beide kanten een verkeerslicht is opgehangen. Je mag er dus alleen doorheen lopen, wanneer het licht op groen staat. Geen idee of locals zich hier iets van aantrekken of dat het voor toeristen is bedacht, maar opvallend is het wel.

7. Proudy (2004)

Komt de vorm van deze beelden je bekend voor? Dat klopt! Ook deze bijzondere installatie is gemaakt door David Černý, de maker van het hoofd van Franz Kafka (en ook van de bizarre baby’s). Ook achter deze creatie van twee plassende mannen, die zich bevindt voor het Franz Kafka museum, schuilt weer meer dan je in eerste instantie zou denken.

Zo vormen de oneindige stralen ‘urine’ namelijk woorden. Je moet het een beetje zien als mannen die in de sneeuw hun naam of een obsceen woord willen plassen. Alleen spellen deze beelden geen schunnig taalgebruik, maar literaire quotes. Wil je de mannen iets anders laten plassen? Dat kan! Je kunt namelijk een bericht sturen naar een telefoonnummer, waarna de installatie jouw woorden ‘uitplast’. Nog een grappig detail: de mannen plassen niet in zomaar een fontein, maar één in de vorm van Tsjechië.

8. Adam & Eva (1984)

Waar veel werken in dit lijstje pas na 2000 zijn geplaatst, is dit beeldhouwwerk al iets ouder. De boeken die op Adam en Eva ‘drukken’ staan symbool voor de ratio. Aan de ene kant wordt dit als iets positiefs beschouwd, aangezien dit de mens onderscheidt van de dieren. Aan de andere kant zorgt het menselijk verstand en bewustzijn er juist voor dat mensen slachtoffer zijn geworden van hun eigen verlangens. Helaas is dit beeldhouwwerk weggehaald. De huidige locatie is onbekend.

9. Gele pinguïns aan de kade

Vanaf het eiland Střelecký spotten wij deze 34 gele pinguïns. Je zou het misschien niet verwachten, maar er zit wel een echt verhaal achter deze gele diertjes gemaakt van gerecyclede flessen. De maker van de pinguïns, de Cracking Art Group, wil hiermee namelijk waarschuwen voor de effecten van de opwarming van de aarde en het gevaar dat de mens vormt voor dieren. Ook gebruikte de groep plastic om enerzijds aan te geven dat plastic goed te herbruiken is en anderzijds om te laten zien hoe ‘nep’ de wereld in sommige opzichten is geworden.

Je vindt de gele pinguïns in de tuin van het Kampa museum samen met andere rode, blauwe en zwarte beesten en abstracte figuren. Je vindt hier trouwens ook de bekende bizarre baby’s (zie nummer 10).

10. Crawling babies (2008)

Van de zij- en achterkant lijken het gewone, schattige baby’s. Afgezien van het feit dat ze zwart, 3,5 meter lang en 2,6 meter hoog zijn. Als je ze echter van de voorkant bekijkt, zie je dat ze een soort verticale gleuf in hun gezicht hebben. Hiermee zou de maker (David Černý) refereren naar het computer- en kloontijdperk waarin we leven, waarin technologie en digitalisering steeds grotere rollen gaan spelen. Een andere theorie die vaak wordt genoemd is dat de baby’s symbool staan voor de communistische samenleving, waarin er geen mogelijkheid was tot groei door het totalitaire regime.

Je vindt deze bizarre baby’s op Kampa eiland bij het Kampa museum. Wist je trouwens dat er ook 10 van deze baby’s rondkruipen op de Zizkov televisietoren? Deze werden er in 2000 tijdelijk op geplaatst, maar werden zo positief ontvangen, dat ze een jaar later definitief werden vastgemaakt.

11. De metronoom (1991)

Deze gigantische metronoom is geplaatst op een symbolische plek. Tot 1962 stond hier namelijk een 15,5 meter hoog beeld van Joseph Stalin, dat 7 jaar na de onthulling werd opgeblazen met zo’n 800 kg aan explosieven. Het enige wat van het beeld overbleef, was de sokkel waarop het geplaatst was. In 1991 werd – na de val van het communisme – de 25 meter hoge metronoom erop geplaatst als symbool voor het aanbreken van een nieuw tijdperk. Tegenwoordig is het vooral een plek waar jongeren chillen, skateboarden en toeristen van het uitzicht genieten.

Lees ook: Gratis in Praag | 8 tips voor de budgettoerist

12. The Hanging Man

In mijn reisgids had ik al gelezen over ’the Hanging Man’, maar toch schrok ik toen we het beeld opeens tegen kwamen in een winkelstraat. Dit bronzen werk moet Sigmund Freud voorstellen, die met één hand aan de rand van een gebouw hangt. Hiermee zou enerzijds gehint worden naar Freuds machteloosheid in de hedendaagse wereldwereld (de hand die naar beneden hangt) en anderzijds naar de mogelijkheden die het leven te bieden heeft (de hand waarmee hij zich weer op het dak kan trekken).

Side note: toen het kunstwerk van David Černý werd tentoongesteld in Chicago, werd meermaals de brandweer gebeld, omdat mensen dachten dat er echt een man hing die gered moest worden in plaats van een 2 meter 20 lang bronzen beeld.

Wat zijn jouw favoriete kunstwerken in Praag?